Message #358

[Mod_1]

Antranik’in geldiği gün, subaylarımdan birisi, bana bağlı
topçuların bulunduğu muharebe bölgelerden birinde, özellikle de
Tepeköy’de Ermenilerin cinsiyet ve yaş ayrımı gözetmeksizin tüm
silahsız sivil halkı katlettiklerini rapor etti. Daha tanıştığımız ilk anda,
vakit geçirmeksizin bu durumu Antranik’e söyledim. Benim yanımda
Tepeköy’e yirmi süvari gönderilmesini ve en azından bir suçlunun
yakalanması için emir verdi. Bu emir yerine getirildi mi, bundan bir
sonuç alındı mı, şimdiye kadar bilmiyorum.
Albay Torkom yeniden ortaya çıkmıştı. Antranik’in gelişinden bir
iki gün sonra Ermeni Topçu Albay Doluhanov Erzurum’a gelmişti.
Bana Topçu Müfettişi olarak görevlendirildiği ve benim amirim olacağı
söylemişti. Benim, Tümen Komutanı yetkileri taşıdığımı üzerimde bir
emir komutaya ihtiyaç duymadığımı, aksi taktirde vakit geçirmeksizin
gideceğim ifade etmem üzerine, Albay Doluhanov’un Erzurum Kalesi
Topçu işlerini yürütmek üzere görevlendirildiğine dair bir emir
yayınlandı. Bana yolladığı emir ve talimatları da artık kendi adına
değil, Antranik adına göndermeye başladı.
Alayımda Topçu Tabur Komutanı olarak görev yapan
Ermenilerden Kıdemli Üsteğmen Canpolatyan da topçu karargâh
işlerime karışmaya çalışıyordu. Şöyle ki, topların mümkün mertebe
tahliye edilmesinin planlandığını, elektrik motorlarının ve
projektörlerin kısmen arızalı olduğunu öğrendiğinde, bir tek topun bile
tahliye edilmesine izin vermeyeceğini belirterek, “Rus subayları kalır
veya kalmaz, fakat her ne olursa olsun Ermeniler kalacaklar. Toplar,
onlara lazım olacak.” dedi.
Anlaşılıyordu ki, Ermeniler, Rusya’nın menfaatine hizmet etme
örtüsüne bürünüp, emir komutayı ellerine geçirmeyi, Rus subaylarına
ise sadece icra görevlerini bırakmayı istiyorlardı.
Meselenin açıkça Rusya’nın menfaatine değil, bilakis Rus
subaylarının yardımıyla Ermenistan’ın bağımsızlığının tesis edilmesine
doğru bir yol aldığı görülmeye ve hissedilmeye başlamıştı. Bu durumu
bütün güçleriyle açıktan açığa göstermemeye gayret ediyorlardı. Zira
böyle bir durumda Rus topçu subaylarının hepsi veya büyük
çoğunluğu derhâl gidebilirlerdi. Ermenilerin ise topçu subayları yoktu.