Bu konu tartışılmaya açık. Senin bakış açın şimdiki ''bulgar'''ların bakış açısına benzer, yani pomaklar, makedonlar, goranlar, traklar, torbeşler, gagauzlar v.s., hepsi bulgardır ve dilleri de bulgarcadır. Acaba böyle mi? Bulgarca dili ne zamandan beri vardır? Kaşgarlı Mahmt bundan 1000 sene önce Bulgarca dilini Türk dil gurubuna dahil etmiştir ve şimdi de çoğu tarihçi ve dil bilimcisi eski bulgarların dilini Türkik olarak kabul eder. Velhasıl bakış açısı çok önemlidir fakat daha da önemlisi olaylara tarafsız bakabilmektir. Şimdiki Volga İtil, Kazan Bulgarları ve dieğrleri Türkçe konuşurlar. Onlardan bir çoğu Türkiye'ye de göç etmişler. Gagauzlar, biz eski Bulgarlarız diyorlar. Dolayısıyla Pomakların Bulgarlarla hiç bir bağlantıları yoktur. Bulgarlar kendi dillerini unutup hrisiyanlıktan sonra tedricen slavcaya geçmişler çünkü slavca konuşanlar çok daha kalabalıkmış. Burada Han Omurtag'ın Tanrıya olan duasını da hatırlayalım '' Ulu Tanrım, Slavlara ve Bizansa karşı beni muzaffer kıl''
Saygılar
Kesinlikle bu konu tartışılmaya açık. Yalnız bu bakış, benim bakışım değil. Slavca "Pomaga" kelimesinden türetilmiş olma ihtimali, Gerek Türkiye, gerek Bulgaristan'da en fazla kabul gören varsayım niteliğinde, ortaya atılmış bir tezdir. Bu doğru olduğu anlamına da gelmez.
Nitekim "Pomak" dediğimiz millet, kendini bölgeye göre farklı adlarla isimlendirmektedir.
Lofça bölgesindeki Bulgarca konuşan Müslümanları tanımlamak için kullanılan terim daha sonraları, bir genelleme olarak tüm benzer gruplara verilmiştir.
Bulgarlara gelince, evet tarihte aynı isimle, Türkçe konuşan bir kavimin mevcudiyetini hepimiz biliriz. Bu halk varlığını bundan bin sene öncesi yitirmiştir. Bu anlamda dilini, kimliğini ve Türk dünyasıyla her çeşit bağını kaybetmiş bir topluluğu, Türk olarak sınıflandırmak gayretleri anlamsızdır.
Kast ettiğim günümüzdeki Bulgaristan Bulgarlarıdır. Bundan bir adım daha da ileri gidip, bu halk hem ulus bilinci olarak, hem de devlet politikası olarak genelde Türk düşmanlığı yapmaktadır. Kaldı ki bu milleti "akraba" ve "dost" kabul etmek yanlıştır. Her türlü yakınlık bulma ve barış kurma çabaları boşunadır.
Pomakların ataları kendilerini ne bildikleri muamma, ancak Slav dili konuştukları kesindir. Şimdiki Bulgarların milliyet hüviyeti, esasen Osmanlı döneminde kendilerini din ve dil temelinde ayırt edebilmek için oluşmuştur. Böylece aynı topraklarda yaşayan, aynı dili konuşan, fakat İslam inancındaki insanların farklı isimler (Goran, Torbeş, Pomak, Ahryan v.s) almış olmaları muhtemeldir.
Son olarak elbette ki Pomaklar, Bulgar değildir ama Türk de değildir. Ancak Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde 600.000 Pomağın Türkleşmesi hemen hemen tamamlanmıştır.
