DINI SOHBETLER

MEV’İZELERLE İSLAMIN SÜNNETLERİ
DUANIN SÜNNETTEKİ YERİ ve EHEMMİYETİ

Bu gün, Allah’ın lutfu ile İslamın Sünnetlerinden birisi olan DUA ibadetinin, Resulullah (sav)’in Sünnetindeki Yeri ve Ehemmiyeti üzerinde duracağız. Bir önceki dersimizde malumunuz olduğu üzere, Kur’an-ı Kerimde bulunan DUA örnekleri ve Ehemmiyeti üzerinde durmuştuk. Þimdi ise, Þeriatimizin ikinci temel kaynağı olan Sünnette DUA ibadetinin ehemmiyeti üzerinde durarak, birbirini tamamlayıcı bir unsur teşkil etmesini ummaktayız. Bu çalışmamızda gördük ki, Resulullah (sav) her an ayrı bir üslupla Allah’a DUA ediyor. Mesela sıkıntılı anlarında, dar zamanlarda, savaşlarda, bolluk anlarında, hastalık dönemlerinde, ibadetlerin öncesinde ve sonrasında çeşitli şekillerde dua ettiğine rastlamaktayız. Buradan hareketle, hayatın her safhasını DUA ile süslemiştir. İşte bu makalemizde, efendimiz (sav)’in farklı zamanlarda yaptığı çeşitli dualarına temas ederek, faydalanmayı murad ettik. Rabbim beni ve sizleri bu maksada ulaşan kullarından eylesin. Amin.

Dua, Gerçek Kulluğun İspat Þeklidir

DUA, kulun yaratanına karşı kulluğunu hatırlayarak, hal ve durumunu bildirmesidir. Hak tealaya tam bir teslimiyet içerisinde kalben yönelerek, her tülü kibir, gurur, benlik ve enaniyetin terk edilmesidir. DUA eden kimse, istediği şeyi elde etmekten aciz olduğunu bilerek, ihtiyaç hissettiği ve Rabbinin de onun duasını işitip, muhtaç olduğu şeyi vereceğine kesin bir kanaat getirdiği için, bu yola başvurur. Bu itibarla DUA, ibadetlerin özetidir.
Konuyla alakalı Hadis-i Þerifler
Enes (ra)’den rivayete göre Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur:

عن أنس رضي الله عنه قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: الدعاء مخ العبادة.. أخرج الترمذي..
“DUA ibadetin beyni hükmündedir” 1

Nasıl ki uzuvların kumanda sistemi beyin içinde kodlanmış ise, kulluğun kemali de DUA ibadetinde kodlanmıştır. Bu hadis gösterir ki, DUA ibadetlerin merkezini teşkil eder. Alimler bu hadise dayanarak, DUA etmenin bir çok ibadetten faziletli olduğunu belirtmişlerdir. Çünkü DUA, ihtiyacı belirtmektir demişlerdir.
Ebu Hüreyre (ra)’den rivayete göre Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur:

وعن أبِي هريرة قال قال رسول الله صلى الله علية وسلم: ليس شيء أكرم على الله تعالى من الدعاء..

“DUA’dan başka hiçbir şey Allah katında daha şerefli değildir.” 2
Burada DUA’nın Allah katındaki şeref ve üstünlüğü belirtiliyor. İslam bilginleri, bu ve bunun gibi hadislerde, niyete dayalı olmak sureti ile, yapılan her türlü sözlü zikirler içerisinde en etkili ibadetin DUA olduğunu belirtmişlerdir. Çünkü tesiri şahsın üzerinde çabucak görülen en etkili zikir, duadır. Yoksa DUA bütünüyle ibadetlerden üstün olduğu anlamı çıkarılmamıştır. Yahutta DUA bir ibadettir. Ki, kabul edilmese dahi, kul Rabbine karşı kulluğunu yerine getirmiş olur.

Numan b. Beşir (ra)’den rivayete göre Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur:

عن النعمان بن بشير رضي الله عنه قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: الدعاء هو العبادة.. ثم قرأ: وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ.. رواه أبو داود والترمذي. قال: حديث حسن صحيح..

“DUA, ibadetin ta kendisidir.” Sonra: “Bana Dua edin ki, duanızı kabul edeyim. Kibirlenip bana dua etmeyenler, muhakkak cehenneme girecek olanlardır” 3 ayetini okudu.” 4

DUA, şuurlu ve bilinçli bir şekilde yapılması sebebi ile ibadetin ta kendisidir. Bu ölçüde yapıldığı sürece de, ibadetlerin özüdür. Ancak DUA, ibadetler silsilesi içerisinde müstehab/faziletli bir ibadettir. Bunun için Allah teala, DUA edenin DUA’sını kabul edeceğini va’detmektedir. DUA’yı terk edenler, tabiatlarındaki kibirden dolayı bunu yapmazlar. Bundan dolayı da ayette yerilip, cehenneme layık görüldüklerini görmekteyiz.

DUA Rahmet Kapısıdır

DUA, bir şeyin Allah’tan nasıl istenileceğini bilmektir. Kulun Allah hakkındaki bilgi ve marifeti ne kadar ise, DUA’sı ve yalvarması da o ölçüdedir. Bir insanın yaratıcısına karşı imanı ne kadarsa, O’na o kadar el açıp aczini itiraf etmesi de o ölçüdedir. Rahman olan Allah’tan gelecek ihsanları gözetir. Derdine erişecek olan dermanı ondan bekler. Başka çaresi kalmadığı için de, DUA’ya son derece itina gösterir. Böylece maksat hasıl olur ve netice ele geçer.
Konuyla İlgili Hadis-i Þerifler
Abdullah ibn-i Ömer (ra)’dan rivayete göre Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur:

عن عبد الله بن عمر رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: من فُتح له منكم باب الدعاء فتحت له أبواب الرحمة، وما سُئل الله شيئاً يُعطى أحب إليه من أن يُسأل العافية، إن الدعاء ينفع مما نزل وما لم ينزل، فعليكم عباد الله بالدعاء.. رواه الترمذي وحسنه الألباني..

“Sizden kime dua kapısı açıldı ise, O’na rahmet kapıları açılmıştır. Allah’tan din ve dünya hususunda afiyet dilemek, başka her şeyi dilemekten daha sevimlidir. Þüphesiz DUA, inen belaya ve inmeyen belaya karşı faydalıdır. Ey Allah’ın kulları duaya sarılınız” 5

Gerçekten duasında din ve dünya selameti isteyen, belanın kalkmasını ve ferahlığın gelmesini isteyen kimse, pek çok hayrı elde eder.
Ebu Hüreyre (ra)’den rivayete göre Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur:

وعن أبِي هريرة قال قال رسول صلى الله عليه وسلم: أقرب ما يكون العبد من ربه وهو ساجد فاكثروا من الدعاء.. رواه الترمذي..

“Kulun Rabbine en yakın olduğu hal, secde halidir. Öyleyse secdede iken DUA’yı çoğaltın” 6

Bu, keremli bir Padişahın huzurunda bütün ihtiyacını dile getirdiğinde, ihtiyacının görüleceğine tam kanaat getiren bir miskin, ya da bir suçlunun takındığı bir tavır edası ile olmalıdır. Nitekim alemlerin efendisi (sav) secdelerini uzunca yapar ve böyle bir tavır içerisinde Rabbine DUA ederdi. Zaman zaman gözlerinden akan yaşlar yüzünde iz bırakır ve bazen de secde ettiği yeri ıslattığı için yüzünde eseri görülürdü.

İbn-i Abbas (ra)’dan rivayete göre şöyle demiştir:

وعن بن عباس أن النبي صلى الله عليه وسلم كشف الستارة ، والناس صفوف خلف أبي بكر . فقال: أيها الناس! إنه لم يبق من مبشرات النبوة إلا الرؤيا الصالحة يراها المسلم. أو ترى له. وإني نهيت أن أقرأ راكعا أو ساجدا. فأما الركوع فعظموا الرب فيه. وأما السجود فاجتهدوا في الدعاء . فقمن أن يستجاب لكم..

“Cemaat hz. Ebu Bekir’in ardında saf tutmuşlardı. Resulullah (sav) perdeyi açtı ve:

“Ey insanlar! Nübüvvet müjdelerinden müslümanın göreceği veyahut ona görülecek Salih rüyadan başka bir şey kalmadı. Ben rüku ve secde hallerinde okumaktan nehy olundum/yasaklandım. Rükuda Rabbinizi ta’zim edin/yüceltin ve secdelerde de DUA etmeye çalışın. Secdede yapacağınız dua, kabule şayandır/yakındır.” 7

Bundan anlaşılan odur ki, DUA’da ısrarlı olmak gerekir.

Ubade b. Samit (ra)’den rivayete göre Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur:

فعن عبادة بن الصامت رضي الله عنه أن الرسول صلى الله عليه و سلم قال: "ما على الأرض مسلم يدعو الله تعالى بدعوة إلا آتاه الله إياها أو صرف عنه من السوء مثلها ما لم يدع بإثم أو قطيعة رحم" فقال رجل من القوم: إذا نكثر؟ قال: "الله أكثر".. رواه الترمذي..

“Yeryüzünde herhangi bir Müslüman, günah işlemek ve akraba ile ilişki kesmek üzere olmaksızın her ne türlü DUA ederse, Allah o DUA’sında istediği şeyi kendisine verir veya giderilmesini istediği şeyi ondan giderir.” Bunun üzerine orada bulunanlardan biri:

“Öyleyse DUA’yı çoğaltırız” dedi. Resulullah (sav)’de:
“Allah’ın ikramı daha da çoktur buyurdu.” 8
Aişe (ra)’den rivayete göre Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur:

وعن عائشة رضي الله عنها قالت: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: إن الله يحب الملحين في الدعاء..

“Muhakkak ki cenabı Allah ısrarla DUA edenleri sever” 9

Allah teala kullarını DUA etmeye teşvik ettiği gibi, kullarının yalvarıp yakarmasını da, kendi şanına layık bir üslupla beğenmektedir. Nitekim: (مَا يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبّى لَوْلاَ دُعَاؤُكُمْ..) “Eğer yalvarmanız olmasa, Rabbim size ne diye değer versin ki?” 10 ayetinde de bunu vurgulamıştır. Yani kulun değeri, yalvarıp-yakarmasındadır.

DUA Belanın Kaldırılmasında En Tesirli Etkenlerdendir

DUA, başa gelebilecek her türlü tehlike için bir kalkan hükmündedir. Kulun kalbinden yükselen ince bir feryat, zaman ve mekan sınırını aşarak, bir anda yüceler yücesi Mevla tealanın zatına ulaşır ve böylece alemleri yoktan var eden Allah (cc), kuluna olan merhameti ile o anlık ihtiyacını giderir. Bu yönüyle DUA etmek en akıllıca bir tedbir olmaktadır.
Konuyla İlgili Hadis-i;erifler

Abdullah ibn-i Ömer (ra)’den rivayete göre Resulullah (sav) efendimiz buyurdu ki:

عن عبد الله بن عمر رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: إن الدعاء ينفع مما نزل وما لم ينزل، فعليكم عباد الله بالدعاء.. رواه الترمذي وحسنه الألباني..

“Þüphesiz DUA, hem başa gelen ve hem de henüz gelmemiş olan şeylere faydalıdır” buyurdular. 11
Hadiste geçen: ‘Başa gelen şeylere’ fıkrası, inen bela veya çekilen sıkıntıyı kolaylaştırır, kişiye sabretmede başarı sağlar demektir. ‘Henüz gelmemiş olan belaya’ kısmında da, DUA eden kişi, Allah’a yakınlık elde ettiği için, belanın şerri üzerinden kalkar demektir. Yani belki bela gelebilir ama, kişiye şerri dokunmaz, demektir. Yahutta belanın tamamı veya bir kısmı o şahsın üzerinden kaldırılır.

Selman (ra)’den rivayete göre Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur:

عن سلمان قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: لا يرد القضاء إلا الدعاء، ولا يزيد في العمر إلا البر..
“Kazaya, duadan başka hiçbir şey mani olmaz. Ömrü de iyilik ve ihsandan başka hiçbir şey uzatmaz” 12

Bu konuda İmam Gazali’nin güzel bir yorumu vardır. Gazali buyurur ki: “İnsanın başına bir şeyin gelmesi mukadder ise, o mutlaka gelir. Ancak belanın reddedilmesi, rahmetin ele geçmesine DUA, bir sebep teşkil eder. Bu da yine Kaza ve Kaderin bazı kısımlarındandır. Tıpkı koruyucu bir kalkan gibi. Nasıl ki kalkan, gelecek herhangi bir silaha karşı kullanılan bir alet ise ve onunla korunulur ise, DUA da böyledir. Zira kalkanla korunmak imana aykırı olmadığı gibi, DUA ile de korunmayı istemek imana aykırı düşmez” 13
Ebu Hüreyre (ra)’den rivayete göre, Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur:

وعن أبي هريرة أن رسول الله قال من سرّه أن يستجيب الله له عند الشدائد والكرب، فليكثر الدعاء في الرخاء.. رواه الترمذي والحاكم..

“Sıkıntılı ve ızdıraplı anlarda DUA’sının Allah tarafından kabul edilmesi her kimi sevindirirse bolluk ve rahat zamanlarında DUA’sını çoğaltsın.” 14

DUA Edilecek Kıymetli Vakitler

DUA’nın makbul olduğu çeşitli zamanlar vardır ki bunlardan en etkilisi seher vaktinde yapılan dualardır. Gerek Peygamberler ve gerekse ümmetin önderleri bu vakitte bütün dileklerini Rablerine yöneltmişlerdir. Sebebi ise, Rabbimizin o vakitte özel bir alaka göstermesidir. Bu kıymetli vakitlerde mevlasına gönül yelkenlerini açanlar, gönüllerini Hak tealanın vereceği yüce bahşişlerle doldururlar.

Konuyla Alakalı Hadisler

Ebu Hüreyre (ra)’den rivayete göre Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur:
وعن أبي هريرة قال: قال رسول الله: ينزل الله تعالى كل ليلة الى سماء الدنيا حين يبقى ثلث الليل الأخير فيقول عز وجل: من يدعوني فأستجيب له، من يسألني فأعطيه، من يستغفرني فأغفر له.. متفق عليه..
“Rabbimiz (cc) her gecenin son üçte biri olduğu zaman, dünya semasına tecelli ederek: “Yok mu bana DUA eden, duasını kabul edeyim, yok mu herhangi bir dileği olan, dileğini vereyim, yok mu günahlarının bağışlanmasını dileyen, onu afvedeyim” buyurur. 15

NÜKTE: Þeyh Sadi (rh.a) bunu şu veciz sözleri ile açıklar:
“Bir kimse iki sabah bir padişahın hizmetinde bulunursa, üçüncü sabah padişahın ona lutufla bakması, ihsan ve yardımda bulunması hak olur.”
Ebu Ümame (ra)’den rivayet olunduğuna göre şöyle demiştir:

فعن أبي أمامة قال: قيل: يا رسول الله، أي الدعاء أسمع، قال: جوف الليل الآخر، ودبر الصلوات المكتوبات.. رواه الترمذي بسند صحيح..

“Resulullah (sav)’e: ‘Ey Allah’ın Resulü! Hangi DUA daha çabuk kabul edilir?’ diye soruldu. Resulullah (sav):

“Gecenin son kısmında ve Farz namazların ardında yapılan DUA’lar” 16 buyurdu.
Amr ibn-i Abese (ra)’den rivayete göre Resulullah (sav)’i şöyle derken işitmiştir:

فعن عمرو بن عبسة رضي الله عنه أنَّه سمع رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول: أقرب ما يكون الرب من العبد في جوف الليل الآخر، فإن استطعت أن تكون ممَّن يذكر الله في تلك الليلة فكن.. رواه الترمذي وصححه..
“Rabbin, kuluna en yakın olduğu vakit, gecenin son üçüncü bölümüdür. O vakitlerde Allah’ı zikredenlerden olmaya gücün yeterse, olmaya çalış” 17

DUA’nın En Çabuk Kabul Ediliş Formülü

Zaman zaman birbirimizi gördüğümüz zaman hep DUA isteriz. Ama gerçekten DUA ediyor muyuz? Nasılsın? Diye sorduğumuz kardeşimizin; ‘Sağlığına duacıyım’ dediğini duyarız. Acaba gerçekten mü’min kardeşimizin sağlığı için DUA etmekte miyiz? Ve bu DUA’nın Allah katında en makbul bir talep ve neticesinin de hemen hasıl olduğunu biliyor muyuz? Bu soruları sormaktaki maksadımız, birbirimize DUA etmenin ne kadar önemli olduğunu hatırlatmaktır.

Konuyla Alakalı Bir Hatıra

Bir hatıratımı sizlerle paylaşmak istiyorum: Diyanet İşleri Eski Müfettişlerinden yaşlı bir Hoca efendi, bir keresinde bu fakirden DUA istemişti. Ben de kendisine: ‘Hocam ne diye DUA edeyim?’ diye sordum. Bunun üzerine Hoca efendi elimden kuvvetlice tutarak: ‘Bu güne kadar kimden DUA istedimse, herkes diliyle dişinin arasında: -DUA’lar müşterek- gibi laflar eder. Ama görüyorum ki sen bana gerçekten DUA edeceksin’ dedi. Ben de: ‘Evet.. Gerçekten DUA edeceğim hocam’ dedim. Ve ömrünü ilme hizmete vermiş bu büyük insan benden şöyle DUA etmemi istedi: ‘DUA et ki, Allah şu hocayı hakiki bir mü’min etsin!..’ dedi. Ben de ellerimi açıp: ‘Allah’ım! Bu hocamızı hakiki bir mü’min eyle’ diye DUA ettim. Hoca efendi öyle minnettar oldu ki, gözleri cam gibi oluverdi.

Evet.. Değerli kardeşlerim, DUA’yı küçümsemeyelim. Bir zaman Yıldırım Akbulut başbakan olduğunda, gazeteler başbakanın annesi ile yaptıkları röportajdan bahsediyorlar ve başbakanın annesi şöyle diyordu: ‘Oğlum Yıldırım beni hiçbir zaman üzmedi. Ben de ona her zaman:

- “Oğlum Allah seni başbakan yapsın inşaallah” diye DUA ettim’ diyordu. Haberi efendi baba hazretleri okuyunca: ‘Annenin DUA’sı, bir insanı başbakan bile yapıyor’ diye hayretlerini dile getirmişti.

En çok kabul gören DUA günahsız ağızla yapılan DUA’dır. Bu ise, bir mü’mine gıyabında DUA etmektir. Zira mü’min diğer bir mü’mine DUA eder. Onun hakkında hiçbir menfaat gözetmeden DUA ettiği için onun adına günahsız bir ağızla DUA etmiş olur. Diğer kardeşi de ona o şekilde DUA eder ve böylece yapılan DUA’lar maksadına erişir. Yani kabul edilir.

Konuyla Alakalı Hadisler

Ümmü Derda (ra)’dan rivayete göre, Resulullah (sav) efendimiz buyurmuştur:
دعوة المسلم لأخيه بظهر الغيب مستجابة عند رأسه ملك موكل، كلما دعا لأخيه بخير، قال الملك الموكل به، آمين و لك بمثل..

“Bir müslümanın, bir din kardeşine gıyabında yaptığı DUA kabul olunur. Başında vazifeli bir melek vardır. Kardeşine hayır DUA’da bulunduğu vakit, bu melek: ‘AMİN’ der. Ve: ‘Senin için de bir misli olsun’ der.” 18 Hadisin Tirmizi’deki metninde hafif bir değişiklik var ki şöyledir:
إن أسرع الدعاء إجابةً دعوة غائب لغائب..

“En çok kabul edilen dua, din kardeşin gıyabında yapılan duadır” 19
Efendimiz (sav), Ömer (ra) umre yapmak üzere kendisinden müsaade almaya geldiğinde Resulullah (sav): (لا تنسانا يا أخي من دعائك) “Kardeşim bizi duandan unutma” diye kendisinden dua istemiştir. Hz. Ömer der ki: (كلمة ما يسرني أن لي بها الدنيا) “Bu, bir sözdür ki, bedelinde dünya verilseydi, o kadar sevinmezdim” buyurur. 20

Sonuç: Değerli kardeşlerim! Kabul olunacağına inanarak yaptığımız her bir DUA, mutlaka netice verir. Eğer netice alamıyorsak, mutlaka dilimizle kalbimiz arasındaki mesafede uzaklık var demektir. Bu durumda yine DUA’ya devam edeceğiz. Zira Allah teala ısrarla yapılan DUA’ları sevmektedir. Bu itibarla; Kime ellerimizi açtığımızı, O’ndan ne istediğimizi ve hangi vakitlerde isteyeceğimizi bilmeliyiz. Diğer bir husus: Takva kardeşlerimizden bizim için DUA etmelerini rica etmeliyiz. Din kardeşlerimiz için her gün muhtelif vakitlerde DUA etmeliyiz. Böylece umulur ki, bu şekilde amel edenlerin DUA’sı bize de ulaşır.
Bir önceki sohbette belirttiğimiz üzere Allah tealaya yalvarıp yakararak DUA etmek gerekiyor. Fasık kimseler DUA ettiklerinde Mevla onların sesini duymak istemezmiş. Bunun için de ne isterlerse verirmiş. Ama mü’min kimseler DUA ederken, biraz bekletirmiş. Çünkü Allah mü’minlerin yakarmasını severmiş. Allah’a sevdiği bir üslupla yaklaşmak isteyenler, hep bunu alışkanlık edinmişler ve sürekli yalvarıp yakararak O’na sığınmışlardır. Kimisi sık sık: ‘Aman.. el-Aman’ diye feryatlar koparır, kimisi bol bol istiğfar eder, kimisi gözyaşlarını sele verir, kimisi hıçkırıklara gömülür, kimisi kemal-i edeple kenara çekilerek sessizliğe bürünür. Bizler de bu Hak dostlarının sergilediği tavrı kendimize şiar edinelim. İstemekten çekinmeyelim. Israrlı olalım. Büyükler derler ki: ‘Allah ile beraber olduğunda Divane gibi ol.. Ama Resulullah (sav) ile beraber olduğunda ise, edepli ol’ demişlerdir. Yani Allah’ın huzurunda bir çocuk gibi ol. Fakat Þeriatın karşısında da edebini takın! İmanını koru. Farzlara riayet et. Haramlardan sakın. İslam ahlakı ile ahlaklan. Rabbim cümlemize rızasına muvafık olacak ameller işlemeyi nasip ve müyesser eylesin.

Dipnotlar
1-) Tac: c 5 s 199
2-) İbn-i Mace: c 10 hadis 3829
3-) Kur’an-ı Kerim Mü’min suresi ayet 60
4-) İbn-i Mace: c 10 hadis 3828
5-) Tirmizi: Tac c 5 s 200
6-) Sünen-i Ebi Davud c 2 s 33 hadis 875 müellif İmam Ebu Davud mütercim İbrahim Koçaşlı
7-) Sünen-i Ebi Davud c 2 s 33 hadis 876 müellif İmam Ebu Davud mütercim İbrahim Koçaşlı
8-) El-Camiu’t-Tirmizi: hadis 3573
9-) Medaricü’s-Salikiyn c 4 s 238 hadis 1528 müellif İzzeddin Belik Mütercimler: İbrahim Cücük, Vecdi Akyüz, Salim Öğüt
10-) Kur’an-ı Kerim Fürkan suresi ayet 77
11-) Tirmizi: Tac c 5 s 200
12-) Tirmizi: Tac c 5 s 201 hadis 352
13-) İhya-u Ulumiddin c 1 s 958 mütercim Ahmed Serdaroğlu
14-) Tirmizi: Tac c 5 s 199 hadis 348
15-) Buhari-Müslim Tac c 5 s 209
16-) Tirmizi Tac c 5 s 209
17-) Tirmizi Tac c 5 s 209
18-) Müslim-Ebu Davud Tac c 5 s 210
19-) Ebu Davud-Tirmizi: Tac c 5 s 211
20-) Ebu Davud-Tirmizi: Tac c 5 s 211